Мастацтва і забавыЛітаратура

Кароткі змест «Алесі». Аповесць, якая прынесла Купрына славу

Такім чынам, пачнем кароткі змест «Алесі» са знаёмства з галоўным героем аповесці. Прыняўшы рашэнне адшукаць новыя крыніцы натхнення для свайго пісьменніцкага творчасці, ён прымае рашэнне правесці паўгода ў глухой вёсачцы на Палессе, каб мець магчымасць назіраць за жыццём простых людзей, мець зносіны з імі і атрымліваць новыя ўражанні. Аднак сяляне ў большасці сваёй аказваюцца негаманлівая і замкнёнымі, і толькі па вывастранай за гады звычцы кожны раз кідаюцца цалаваць пану рукі. Герою хутка становіцца сумна. Ён ужо прачытаў усе прывезеныя кнігі, паспрабаваў нават лячыць сялян, аднак усе іх скаргі абмяжоўваліся «баліць у сярэдзіне, ні піць, ні есці не магу». Канторшчык паведамляе пісьменніку, што сам заўсёды дае ад усіх хвароб нашатыр - маўляў, самі вылечацца. Заставалася яшчэ паляванне, але студзеньская надвор'е не мела да гэтага занятку. З нуды герой спрабуе навучаць Ярмолу, свайго слугу, грамаце. Але за два месяцы той змог навучыцца толькі механічна падпісвацца. Надвор'е не становіцца лепш, дзьме пранізлівы вецер, і Ярмола лічыць, што гэта можа азначаць адно з двух: альбо «ведзьмака нарадзілася», альбо «ведьмак вяселле спраўляе». Тут героя зацікавіла, ці ёсць у вёсачцы свая вядзьмарка. Ярмола распавядае, у сваю чаргу, што была тут адна нетутэйшая ведзьма Мануйліха, але яе, не тое з унучкай, не тое з дачкой, жыхары выгналі; а цяпер жонкі бегаюць да яе за Ірынаўскі шлях. Пан выказвае жаданне пазнаёміцца з сапраўднай палескай ведзьмай.

Знаёмства са старой вядзьмаркай і яе унучкай

Працягваецца кароткі змест «Алесі» праз тры дні. Надвор'е крыху палепшылася, і герой, нарэшце, выходзіць на паляванне. У выніку ён прапускае зайца і варта яму напярэймы па кірунку да Ірынаўскага шляху. Тут пан заблудзіўся, на вочы яму трапілася хата, ён зайшоў унутр і апынуўся ў доме Мануйліхі. Вонкава яна была вельмі падобная на казачную Бабу-Ягу, але да госця паставілася добразычліва: дазволіла адпачыць, адсапціся, вынесла вады і нават паваражыла яму на картах за сярэбраны чацвяртак. Затым данесліся меладычныя гукі песні і ў хату ўвайшла цёмнавалосая дзяўчына, на выгляд - гадоў дваццаці з невялікім. У фартуху дзяўчына трымала ручных берасцянак. Старая спяшаецца выправадзіць госця. Пан просіць маладую дзяўчыну паказаць яму дарогу, а сам любуецца яе прыгажосцю і цікавіцца, ці не страшна ім жыць у такой глухмені. Дзяўчына ж (тая самая Алеся) кажа, што ваўкі сюды не забредают, а яшчэ лепш было б, калі б і людзі пакінулі звяроў у спакоі. Алесі неспакойна: яна баіцца, што іх госць з начальства. Станавы і ўраднік даўно здзекаваліся над ёй і Мануйліхай, пагражалі за варажбу катаргай, хоць ўнучка з бабкай не чапалі нікога. Герой супакойвае сваю новую знаёмую і пытаецца дазволу наведвацца да іх у госці. Алеся дазваляе, але з адной умовай - каб пры ім не было стрэльбы, так як ёй шкада безабаронных зайцоў і птушак. Герой вяртаецца да сябе, а праз гадзіну прыходзіць і Ярмола: ён пайшоў па следзе пана і высветліў, што той быў «у ведзьмакоў таксама».

Новае варажба для пана

А час нясецца далей. Вось ужо кароткі змест «Алесі» апускае нас у вясновы свята прыроды. Героя не пакідаюць думкі аб Алесі. Яму падабаецца яе таямнічасць і знешняя прыгажосць, і, вядома ж, містычная рэпутацыя ведзьмы. Як толькі з'явілася магчымасць прайсці па лясных сцяжынках, ён адпраўляецца ў госці да сваіх знаёмых. І бабулька, і сама Алеся аказваюцца дома. Госць вітае іх і пытаецца ў Мануйліхі, пазнае Ці тая яго. Аднак бабуля кажа, што не памятае яго і не ведае, што ён наогул забыўся тут, што яны - простыя людзі, а яму тут рабіць зусім няма чаго. Пана такі прыём ашаламіў, але тут заступаецца за яго Алеся і кажа бабцы, што ён - чалавек добры і нічога кепскага ім не зробіць. Стаўленне бабкі да госця трохі змякчае яго падарунак - чай і цукар. Алеся запрашае пана прысесці. Сама ж дзяўчына ў гэты час прядёт - ад працы яе рукі загрубелі і пачарнелі, але па-ранейшаму засталіся такімі прыгожымі, што любая дзяўчына магла б пазайздросціць. Алеся нагадвае госцю, што той так і не расказаў ёй, што яму нагадала бабка. Пан жа просіць паваражыць яе, аднак дзяўчына не згаджаецца: яна ужо кідала на яго, а другі раз - нельга. Лёсе не даспадобы, калі яе сёння пытаюцца, а таму многія варажэі няшчасныя. Тады герой просіць Алесю сказаць, што карты сказалі ў мінулы раз. Дзяўчына баіцца, але прызнаецца, што выйшла не занадта добра - невясёлы жыццё, герой нікога не пакахае і не ажэніцца, будзе жыць у патрэбе, хоць пад канец жыцця ўсё зменіцца праз смерць блізкага чалавека. А вось у гэтым годзе яго чакае вялікае каханне з боку дамы крэсцяў, з цёмнымі, як у самой Алесі, валасамі. Аднак і гэтае прадказанне не цешыць героя: па словах юнай варажэі, «трэфовае дама» прыме праз героя вялікі ганьба і адчуе смутак, а самому яму не выйдзе нічога дрэннага. Пан сумняваецца, што ў прынцыпе здольны камусьці прычыніць столькі зла, але Алеся кажа яму, што зробіць ён гэта не знарок. Дзяўчына здольная бачыць блізкую скон чалавека, хоць і не лічыць неабходным казаць пра гэта, бо ад лёсу ў любым выпадку не збегчы. Яе здольнасць ёй самой адваротная, але гэта ў яе ў крыві.

Іван Цімафеевіч сумняваецца ў тым, што Алеся - сапраўдная ведзьма

Кароткі змест «Алесі», як вы ўжо здагадаліся, - гэта гісторыя пра самай сапраўднай ведзьме. Аднак галоўны герой да апошняга сумняваецца ў здольнасцях ўпадабанай яму дзяўчыны. Алеся ж, у сваю чаргу, дэманструе яму тое, што ўмее: надразае пану руку і хутка пачынае гаварыць - спыняе кроў. Затым ідзе за ім след у след і, не дакранаючыся, прымушае яго зваліцца. Распавядае, што нават знаходзячыся далёка, можа наслаць на чалавека страх. Героя здзіўляе тое, наколькі выразная гаворка Алесі, дзяўчынкі, высахлай у лесе. Алеся ж распавядае, што ўсё гэта - ад бабкі. Толькі ў гэты момант пан ўяўляецца дзяўчыне. Яго завуць Іван Цімафеевіч. Дзяўчына просіць свайго новага сябра заходзіць, і той становіцца частым госцем у хацінцы. Бабулька бурчаў, а Алеся кожны раз радавалася яго візітам. А кожны раз, як Іван Цімафеевіч накіроўваўся дадому, дзяўчына выклікалася праводзіць яго, і яны падоўгу гутарылі. Суцэльная і самабытная натура Алесі прыцягвае пана. Ён распавядае ёй пра навукоўцаў людзях, гарадах, тайны светабудовы - а яна з задавальненнем слухае яму. Пачуўшы пра Пецярбург з яго шматпавярховымі дамамі, Алеся кажа, што ні за што б не прамяняла лес на жыццё ў горадзе. На што Іван Цімафеевіч адказвае ёй, што калі яе муж будзе з гарадскіх - прыйдзецца. Тут ён пазнае, што браць шлюб у царкве Алеся не можа: яе род быў пракляты, і сіла яе - не ад Бога. Іван Цімафеевіч, чалавек адукаваны, часта спрабаваў растлумачыць здольнасці сваёй сяброўкі з фізіялагічнай пункту гледжання, але шмат што ўсё роўна заставалася незразумелым. Ярмола ж стаў аддаляцца ад свайго гаспадара, што вельмі было падобным на затоенай варожасць.

Канфлікт з ураднікам

Неяк госць прыходзіць і бачыць, што абедзве жанчыны падушаныя і засмучаныя нечым. Аповесць «Алеся», кароткі змест якой мы разглядаем, прымае новы абарот: у хату заходзіў ураднік. Ён загадаў ўнучцы і бабе прыбрацца за дваццаць чатыры гадзіны, патлумачыўшы гэта тым, што раней дом належаў старому пану, а сягоння адышоў да новага. Мануйліха просіць Івана Цімафеевіча дапамагчы, так як ураднік не згаджаецца адступіцца нават за грошы. Алеся супраць гэтага. Тым не менш, герой сустракаецца з ураднікам, але той кажа, што нічога зрабіць не можа: статут загадае, каб усе хадзілі ў храм, а прадказанні, паводле таго ж статуту, знаходзяцца пад забаронай. Аднак ўрадніка спадабалася стрэльбу, і гаспадар дорыць яго ў абмен на абяцанне, што хаця б некаторы час той не будзе чапаць жанчын.

Ўмілаваная аддаляецца ад Івана Цімафеевіча

Праблему Іван Цімафеевіч вырашыў, але адносіны з Алесяй з таго моманту рэзка змяніліся. Ад яе даверлівай ласкі не засталося і следу, а на змену ёй прыйшла няёмкасць і прымушаны. Часам яна ўпадала ў задуменнасць. Герой думаў, што дзяўчына не можа дараваць яму ўмяшанне ў гісторыю з ураднікам. Аднак сама дзяўчына пазбягала адкрытых гутарак, ды і прагулкі іх спыніліся. Івана Цімафеевіча працягвае цягнуць да Алесі. Неяк ён нават правёў у іх доме цэлы дзень, аднак, вярнуўшыся дадому, зразумеў, што захварэў і амаль цэлы тыдзень ляжаў у ложку. Ледзь адужэўшы, пан вяртаецца да Алесі і бачыць, што яе вочы ззяюць любоўю. Нягледзячы на пярэчанні Мануйліхі, дзяўчына згаджаецца на шпацыр. Іван Цімафеевіч зразумее, у чым была прычына такой суровасці, з-за чаго ўнучка так часта спрачалася з бабкай. Закаханыя прызнаюцца адзін аднаму ў сваіх пачуццях, і наступная ноч становіцца для іх чароўнай казкай. Алеся кажа, што не шкадуе ні пра што, і што яна - тая самая дама крэсцяў, і менавіта з ёй будзе няшчасце, але радасць сваю нікому не згодная аддаць. У сэрца дзяўчыны зараджаецца цьмянае прадчуванне бяды.

казка кахання

Набліжаецца час ад'езду героя. Ужо месяц іх казка кахання доўжыцца, яны часта сустракаюцца ў лесе, так як старая Мануйліха госця сустракае з непрыхаванай злосцю. Герой, хоць і з цяжкасцю можа ўявіць сабе Алесю сярод жонак яго таварышаў па службе, замаўляе з каханай аб ад'ездзе і жаніцьбу. Тая, у сваю чаргу, адносіцца да яго словах насцярожана - яна не жадае скоўваць яго абяцаньнем, але хацела б пайсці з каханым. Ёй трэба час, каб усё абдумаць і пагаварыць з бабуляй. Дзяўчына, як і раней, баіцца царквы.

шакавальнае вестку

На Сёмуху Іван Цімафеевіч быў вымушаны адправіцца па справах у суседняе мястэчка. На зваротным шляху з усіх бакоў яго перасьледуюць варожымі позіркамі, п'яніца выкрыквае непрыстойнасці. Герой прыходзіць у лютасць. Ярмола сустракае пана са злой усмешкай і распавядае пра сённяшнюю «пацесе»: перабродскія дзяўчаты злавілі ведзьму на плошчы і збілі яе. Іван Цімафеевіч пытаецца, якую ведзьму, хоць сам ужо ведае, пра каго ідзе гаворка. Гэта была Алеся. Перабораў свой страх, дзяўчына прыйшла ў царкву і, спрабуючы не звяртаць увагі на касыя погляды, выстаяла абедню. На выхадзе ёй нагрубілі, абсмяяныя яе, а затым нейкая бабуля пракрычала, што ведзьму трэба, сцерву дзёгцем. Адразу ж сталі лавіць Алесю. Ёй пашэнціла збегчы, хаця ўслед ёй ляцелі камяні. Напрыканцы яна разгарнулася і пракрычала натоўпе, што ім яшчэ трэба будзе ўспомніць гэта і «наплакаў ўволю».

сумнае растанне

Як заканчваецца апавяданне «Алеся»? Кароткі змест паказвае нам апошнія сцэны. Іван Цімафеевіч, адчуваючы, што адбылося непапраўнае, бяжыць у лес, да каханай. Алеся ляжыць на ложку без памяці, тварам да сцяны. Мануйліха плача па ўнучцы і лае госця. Дзяўчына прыходзіць у сябе, але доўга баіцца паглядзець на госця - яе твар запар пакрыта ранкамі і сінякамі. Іван Цімафеевіч, не стрымліваючы слёз, цалуе яе руку. Алеся кажа, што ім з бабуляй праз пару дзён прыйдзецца з'ехаць, каб не стаць ахвярамі гневу вяскоўцаў. А на пытанне каханага, як жа ён, адказвае, што ім не лёс разам быць і нічога, акрамя гора, іх не чакае. Алеся просіць Івана Цімафеевіча пацалаваць яе на развітанне, кажа, што бабуля дазволіць.

Над вёскай выбухае навальніца, ідзе град. Ярмола кажа герою, што таму трэба з'язджаць - град, маўляў, наслаў ведзьма, ды і пра самога Івана Цімафеевіча ходзяць нядобрыя чуткі. Герой жадае папярэдзіць Мануйліху, але застае толькі пусты дом і чырвоныя каралі Алесі, якія дзяўчына пакінула яму на памяць аб сваёй пяшчотнай любові.

Similar articles

 

 

 

 

Trending Now

 

 

 

 

Newest

Copyright © 2018 be.delachieve.com. Theme powered by WordPress.