АдукацыяНавука

Спадарожнікі Юпітэра - цікавыя факты

Велізарны тады чырвона-аранжавы Юпітэр - самая вялікая газападобных планета Сонечнай сістэмы. Імя ёй старажытныя рымляне далі цалкам адпаведнае: Юпітэр (у старажытных грэкаў - Зеўс) з'яўляўся вярхоўным богам на Алімпе. У яго велізарная колькасць вялікіх і малых спадарожнікаў, якія назвалі адпаведна імёнах шматлікіх умілаваных, жонак і нашчадкаў вышэйзгаданага бога.

Найбольш значныя па памерах спадарожнікі Юпітэра - гэта Ганімэд, Еўропа, Іо і Каліста. Яны называюцца яшчэ галілеевых спадарожнікамі, паколькі першымі іх заўважыў на небасхіле знакаміты Галілеа Галілей яшчэ ўзімку 1610 года. Для гэтага яму спатрэбіўся тэлескоп, які павялічвае памеры ў 32 разы.

Як і сам Юпітэр, спадарожнікі яго вельмі яркія, а іх арбіты далёка абароняць адзін ад аднаго, таму іх нескладана разглядзець нават у сучасны палявы бінокль.

Восем міжпланетных станцый паслядоўна даследавалі планету і яе спадарожнікі. На аснове гэтых даследаванняў можна ўпэўнена сказаць, што ўсе спадарожнікі Юпітэра з'яўляюцца вельмі незвычайнымі і ў кожнага з іх ёсць свая "разыначка".

Іа - гэта самы рознакаляровы спадарожнік. Тлумачыцца гэта тым, што на ім маецца мноства актыўна дзеючых вулканаў, якія вывяргаюць чорную, чырвоную, жоўтую, карычневую, аранжавую лаву. Ні на якіх іншых нябесных целах, якія ўваходзяць у Сонечную сістэму, акрамя Зямлі, дзеючых вулканаў больш няма. Таму Іо носіць тытул самай вулканічнай актыўнасці планеты. А ў іёнасферы гэтага спадарожніка пад уздзеяннем магнітнага поля Юпітэра бесперапынку ўспыхваюць палярныя зьзяньні высокай інтэнсіўнасці.

Іншы спадарожнік Юпітэра, Еўропа - самае светлае і самае гладкае цвёрдае нябеснае цела ў Сонечнай сістэме. Ўзвышшы на яе паверхні не перавышаюць аднаго метра ў вышыню. Кратэры ад астэроідаў таксама неглыбокія і практычна нябачныя. Тлумачэнне гэтай з'явы складаецца ў тым, што ўся планета пакрыта тоўстым пластом лёду, пад якім вучоныя мяркуюць наяўнасць велізарнай салёнага акіяна. Калі на паверхні Еўропы ўтворацца расколіны і разломы, туды паступае вада і тут жа замярзае, запаўняючы няроўнасці. Больш за тое, у водах «подледного» акіяна можа знаходзіцца прымітыўная жыццё. Праўда, усё ўскладняецца вельмі высокім узроўнем радыяцыі на планеце. Але навукоўцы разлічваюць вырашыць усе навукова-тэхнічныя праблемы і з дапамогай зондаў старанна даследаваць гэты загадкавы спадарожнік Юпітэра.

Самы буйны з усіх спадарожнікаў - Ганімед. Па сваіх памерах ён пераўзыходзіць Меркурый, і цалкам мог быць самастойнай планетай Сонечнай сістэмы, калі б круціўся не вакол Юпітэра, а вакол Сонца. Ганімед пакрыты пластом лёду, прычым таўшчыня яго больш значным, чым на Еўропе. Уся паверхня спадарожніка исчерчена роўнымі разорамі, шырыня якіх дасягае 15 км, а даўжыня - 30 км. Яшчэ адна цікавая асаблівасць Ганімеда - гэта наяўнасць дзеючых «вулканаў», якія вывяргаюць водна-солевы раствор, а не лаву. З атмасферных з'яў астраномы выявілі выпадзенне шаці, склад якога так і не вывучаны.

Каліста - гэта самы далёкі і самы старажытны спадарожнік Юпітэра. Ён таксама складаецца пераважна з лёду, вады і мінералаў, а ўся яго паверхню пакрыта кратэрамі самых розных дыяметраў. Магнітнага поля ў гэтага нябеснага цела няма, а значыць, няма і суцэльнага металічнага ядра.

Акрамя чатырох буйных, маюцца таксама больш дробныя спадарожнікі Юпітэра - іх парадку шасцідзесяці. Гэта і каменныя груды, і аддаленыя ад Юпітэра астэроіды, якія трапілі ў яго гравітацыйнае поле, такія, як Кармэ і Сіноп. Маюцца таксама так званыя ўнутраныя спадарожнікі Юпітэра, арбіты якіх праходзяць ўнутры арбіты Іа. На паверхні гэтых спадарожнікаў, самыя буйныя з якіх называюцца Амальтея і Адрастея, абсоўваюцца вулканічныя выкіды Іа.

Similar articles

 

 

 

 

Trending Now

 

 

 

 

Newest

Copyright © 2018 be.delachieve.com. Theme powered by WordPress.