Ідыёматычны выраз і яго паходжанне

Ідыёматычны выраз - гэта ўстойлівае словазлучэнне з самастойнай семантыкай. Даволі часта ідыёмы называюць таксама фразеалагізмамі. Варта адзначыць, што тэрмін «ідыёматычны выразаў» выкарыстоўваецца ў навуковых колах, фразеалагізм ж - вызначэнне, якое ўжываецца ў паўсядзённым жыцці.

Разглядаючы значэння ідыёматычны выразаў, варта браць пад увагу не асобныя складнікі часткі, а яго значэння ў цэлым. Калі разбіць фразеалагізм на словы і толькі потым спрабаваць зразумець сэнс, вы атрымаеце ўсяго толькі набор слоў. Запомніце, iдыяматычныя выразы - непарыўныя. Менавіта форма вызначае іх сэнс і значэнне.

Ідыёматычны выразаў ўласцівыя ўсім мовам і нясуць у сабе адбітак культурнага і гістарычнага развіцця народа. Звязана гэта з тым, што фразеалагізмы адлюстроўваюць рэаліі таго ці іншага народа - звычаі, імёны і назвы гарадоў.

Да прыкладу, фразеалагізм: "Dine with Duke Humphrey". Калі перавесці яго на рускую мову, атрымаецца: "Абедаць з герцагам Хамфры". Але хто ён такі і што значыць абедаць з ім - нам не зразумела. Калі звярнуцца да гісторыі фразеалагізма, становіцца ясна, што раней ўбогія прасілі міласціну ля магілы гэтага самага герцага. Выходзіць, на рускую мову гэта выраз можна перавесці як: "застацца без абеду", "быць бедным".

Ідыёматычны выразаў можна падзяліць на некалькі груп у залежнасці ад іх паходжання.

У першую групу ўваходзяць фразеалагізмы біблейскага паходжання. Сюды адносяць такія ідыёмы, як "Садом і Гамора", "забаронены плён". Наша мова засвоіў іх яшчэ з часоў прыняцця хрысціянства і распаўсюджвання царкоўнай літаратуры на тэрыторыі Кіеўскай Русі.

Да другой групы варта аднесці ідыёматычны выразаў, запазычаныя з антычнай літаратуры: "аўгіевы стайні", "ахілесава пята". Гэтыя фразеалагізмы, як і ідыёмы першай групы, можна сустрэць у любым з вядомых нам моў.

Да трэцяй групы мы адносім спрадвечна рускія выразы: "павесіць нос", "язык да Кіева давядзе". Даволі часта падобныя фразеалагізмы мы можам сустрэць у роднасных мовах, такіх як украінскую, беларускую. Тлумачыцца гэта тым, што доўгі час гэтыя народы цесна кантактавалі паміж сабой і развіваліся практычна сінхронна.

Ідыёматычны выраз можа таксама ўваходзіць у наша жыццё з дапамогай літаратуры. Вядома, што творы вялікага драматурга Уільяма Шэкспіра сталі адным з галоўных крыніц ангельскай фразеалогіі.

Цікавыя ідыёматычны выразаў ўзнікаюць і пры перакладзе тэксту з адной мовы на іншую. Даволі часта гэта адбываецца ў тым выпадку, калі ў мове, на які перакладаецца тэкст, няма прамога эквіваленту фразеалагізма. У такім выпадку ідыёматычны выраз перакладаецца з дапамогай калькі. Прыкладам гэтага могуць быць такія фразеалагізмы, як "сіняя панчоха", "на шырокую нагу". З часам яны ўваходзяць у лексічны фонд мовы, становяцца яго неад'емнай часткай.

Любое ідыёматычны выраз - гэта мудрая, умела аформленая думка, якая нясе ў сабе пэўную інфармацыю, зразумелую толькі носьбіту мовы.