Мастацтва і забавы, Літаратура
Кароткі змест «Песні пра купца Калашнікава»: нішто не застаецца без пакарання
«Песня ...», напісаная ў 1837 годзе, стылізавана пад народныя быліны, за што яе ў творчасці М. Ю. Лермантава вельмі высока шанавалі славянафілы. Вось яно - доўгачаканае вяртанне да нацыянальных каранёў. Вось чуецца праўдзіва народная гаворка пад напевы гусляроў.
запеў
Пачынаецца «Песня ...» з звароту гусляроў да цара Івану Васільевічу з паведамленнем пра тое, што яна распавядае пра любімага царскім апрычнікі і адважным купца Калашнікава. Песняй, складзенай на старадаўні лад, ужо заслухоўваўся народ і баяры. А баярын Рамаданаўскі з жонкай белатвары частавалі іх, і мёдам частавалі, і ручнік, шитое не чым-небудзь, а шоўкам, паднеслі. У гэтым запеў толькі даецца намёк на кароткі змест «Песні пра купца Калашнікава»
Кіраўнік першая: на царскім балі
У палацы сваім не пад святлом сонца, не пад чыстым небам, а ў трапезнай баль ідзе грозны цара, у Івана у Васільевіча. А вакол яго стольнік, князі, і баяры, і апрычнікі. Вёслаў цар. Усім загадвае наліць віна. Усе п'юць і славяць цара, толькі адзін малады апрычнік не есць, не п'е, галаву на грудзі апусціў і думу моцную думае. Заўважыў гэта грозны цар, паглядзеў строга - не заўважае баец, стукнуў цар палкай - зноў нічога не пачуў удалец. Вось загаварыў цар грозна, і ачуўся малады баец.
Гаворка зваротная маладога апрычніка
"Хоць галаву адсекі нявартаму рабу свайму, але няма радасці ў мяне. Вось сяду я на каня, ды праедзем Прыбраная па святой Маскве, як приоденусь, тваёю не абдзелены, і поясам прыгожым, і шапкай сабалінай, усе дзяўчыны на мяне, стоячы ля варот з дошак, зазіраюцца.
Раптам якая ўспыхнула каханне працягвае кароткі змест «Песні пра Купца Калашнікава». Толькі засмяяўся грозны цар, слухаючы пакутныя гаворкі. Свацця табе добрая патрэбна і падарункі багатыя - так вырашыў цар-гасудар. Зусім зажурыўся Кирибеевич: схітраваў ён перад царом, не расказаў, што Алёна Дзмітрыеўна ўжо жонка вянчання і ніколі яму не дастанецца. Кароткі змест «Песні пра купца Калашнікава» складаюць часткова гаротныя прызнання маладога апрычніка.
Кіраўнік другая: малады купец Калашнікаў
Нядобры дзень здарыўся ў купца таровитого. Ня заходзілі ў яго лаўку пакупнікі. Зачыніў ён яе вечарам і на кватэру з'явіўся. Але не сустрэла яго хозяюшка, ня накрыла стол. Дзе яна ў такі позні час? Да вячэрні пайшла ў царкву, ды не вернулася. А на вуліцы ўжо ноч. І вось забягае ў дом жонка любімая - проставалосая, з пашкуматанай адзеннем, поглядам мутным. Горка плача, мужу ў ногі кідаецца і скардзіцца: як дагнаў яе на вуліцы Кирибеевич, стаў абдымаць, абяцаць падарункі дарагія, а суседзі ўсё бачылі і смяяліся.
Кіраўнік трэцяя: бітва на рацэ на Маскве
Сонейка яшчэ не ўстала, толькі пунсовая зара разыграў, як ужо пачалі падыходзіць ўдалыя хлопцы малайцы кулачнай сілай памерацца, між сабой пазабаўляцца. Вось і цар грозны прыехаў, ды не адзін, з усімі слугамі вернымі. Загадаў ачапіць месца для байцоўскіх забаваў срэбнай ланцугом. Кліч клікнулі добрым малайчынам, каб цара забавілі, каб выйшлі без страху на круг. Цар ўзнагародзіць таго, хто пераможцам будзе. Першым выйшаў малады Кирибеевич. Цара ў пояс пакланіўся, футра скінуў, падпёршы ручкай у правы бок, адзін ходзіцца, і ніхто да яго не выходзіць. А ён пасміхаецца - пушчу, памілую. Раздалася натоўп, і выйшаў Сцяпан Парамонович Калашнікаў.
Так вядзе гусляр «Песьня пра купца Калашнікава». Кароткі змест становіцца ўсё больш напружаным. Дрэнна стала Кирибеевичу ад такіх прамоваў. Моўчкі разышліся яны, пачаўся бязлітасны бой. Першым ударыў Кирибеевич, ды так, што кроў з грудзей пралілася ў купца-малайцы. Але сабраўся з сілаю Сцяпан Парамонович і ўдарыў магутным ударам ворага ў галаву. Апрычнік памёр адразу.
Цар-то, абяцанне забыўшыся, разгневаўся. Заклікаў да сябе байца і з усёй строгасцю дапытаў: вольна ці мімаволі забіў ён любімага слугу царскага. І пачуўшы, што па сваёй волі гэта зрабіў баец, паабяцаў яму сваю ласку царскую: сякера востры навастрыць і галаву на лобным месцы ссекчы. А сям'ю яго цар не пакіне. Браты будуць гандляваць без усялякіх пошлін, а жонка і дзеці малыя падараваныя грашыма будуць.
пакаранне
Вось у кат ходзіць-чакае, вось ужо звон тужліва гудзе, а малады купец з братамі развітваецца назаўсёды і просіць паклон яго перадаць каханай жонцы, а детушкам пра гора горкім не расказваць. А яшчэ просіць купец-малайчына братоў пакланіцца дому роднаму, сябрам-таварышам і памаліцца за яго душу грэшную. Няўхільны канец набліжаецца.
Свой твор стылізаваная пад народны эпас Лермантаў ( «Песня пра купца Калашнікава»). Кароткі змест і поўная версія апраўдваюць помста купца за знявагу сваёй сям'і.
Similar articles
Trending Now