АдукацыяГісторыя

У якім годзе было Лядовае пабоішча?

Адна з яркіх старонак Рускай гісторыі, якая многія стагоддзі бударажыць уяўленне хлапчукоў і цікавіць гісторыкаў - гэта Лядовае пабоішча або бітва на Чудскім возеры. У гэтай бітве рускія войскі з двух гарадоў, Ноўгарада і Уладзіміра, пад правадырствам юнага князя Аляксандра Яраслававіча, ужо тады які насіў мянушку Неўскі, атрымалі перамогу над войскамі Лівонскага ордэна.

У якім годзе было лядовае пабоішча? Бітва на Чудскім возеры адбылася 5 красавіка 1242 года. Гэта была вырашальная бітва ў вайне з сіламі ордэна, якія пад выглядам распаўсюджання сваёй веры здабывалі для сябе новыя землі. Дарэчы, аб гэтай вайне часта кажуць, як пра вайну з немцамі, аднак, гэта не зусім так. Лівонскі ордэн размяшчаўся ў Прыбалтыцы. У склад войскі ўваходзілі уласна рыцары ордэна са сваёй світай, іх дацкія васалы і апалчэнцы з племя Чудзь, продкі сучасных эстонцаў. А словам «немец» у тыя часы называлі тых, хто не размаўляе па-руску.

Вайна, якая скончылася на лёдзе Чудскага возера, пачалася ў 1240 годзе, і на першым часе перавага была ў бок Ливонцев: імі былі ўзятыя такія гарады, як Пскоў і Іжорскага. Пасля гэтага захопнікі прыступілі да захопу Наўгародскіх зямель. Да самага Ноўгарада яны не дайшлі нейкіх 30 км. Трэба сказаць, што да таго часу Аляксандр Яраслававіч правілаў у Переяславле-Залескім, куды яго вымусілі сысці з Ноўгарада. У канцы 40 года жыхары горада паклікалі князя назад, і ён, не лічачыся са старымі крыўдамі, узначаліў наўгародскае войска.

Ужо ў 1241 годзе ён адбіў у ливонцев большую частку наўгародскіх зямель, а таксама Пскоў. Увесну 1242 гады з апірышча сіл Лівонскага ордэна, горада Дзерпта, выйшаў выведвальны атрад. У 18 вёрстах ад зыходнага пункта яны сустрэліся з атрадам русічаў. Гэта быў невялікі атрад, які ішоў перад асноўнымі сіламі князя Аляксандра Неўскага. З прычыны лёгкай перамогі, рыцары ордэна былі схільныя меркаваць, што і асноўныя сілы змогуць перамагчы таксама проста. Менавіта таму й павезьлі даць вырашальная бітва.

Насустрач Неўскаму выйшла ўсё войска ордэна на чале з самім магістрам. З сіламі наўгародцаў яны сустрэліся на Чудскім возеры. У хроніках згадваецца, што Лядовае пабоішча адбылося каля Варонінага каменя, аднак, дакладна вызначыць, дзе гэта адбылося, гісторыкі не бяруцца. Ёсць версія, што бітва адбылася каля вострава, які і па гэты дзень называецца Воранаў. Іншыя лічаць, што вароны каменем называлася невялікая скала, якая цяпер пад уздзеяннем ветру і вады ператварылася ў пяшчанік. А некаторыя гісторыкі на падставе Прускіх летапісаў, у якіх гаворыцца, што забітыя рыцары падалі ў траву, робяць высновы, што бітва на самай справе адбылася каля самага берага, так бы мовіць, у чароце.

Рыцары па сваім звычаі выстраіліся свіннёй. Такую назву насіла баявое пабудова, у якім усе слабыя войскі ставіліся ў сярэдзіну, а з фронту і флангаў іх прыкрывала конніца. Неўскі ж сустрэў сваіх праціўнікаў, выбудаваўшы свае самыя слабыя войскі, а менавіта пяхоту, у баявы парадак, пад назвай пятак. Вайны выстройваліся накшталт рымскай літары V, выманнем наперад. Варожыя вайны ўваходзілі ў гэтую выманне і адразу аказваліся паміж двух ліній супернікаў.

Такім чынам, Аляксандр Яраслававіч навязаў рыцарам доўгі бітва, замест звыклага ім пераможнага шэсця праз атрады суперніка. Тых, што завязнулі ў бітве з пяхотай захопнікаў, з флангаў атакавалі больш цяжка ўзброеныя войскі левай і правай рукі. Такі паварот падзей для іх апынуўся зусім нечаканым, і разгублена тыя пачалі адступаць, а праз некаторы час проста ганебна бегчы. У гэты момант у бой уступіў конны засадны полк.

Рускія гналі свайго суперніка праз усе Чудскае возера. Лічыцца, што менавіта ў гэты момант частка варожага войска сышла пад лёд. Паўсюдна распаўсюджана меркаванне пра тое, што гэта адбылося з прычыны больш цяжкага ўзбраення рыцараў ордэна. Дзеля справядлівасці варта сказаць, што гэта зусім не так. Цяжкі латныя даспех рыцараў быў прыдуманы толькі некалькі стагоддзяў праз. А ў XIII стагоддзі іх ўзбраенне нічым не адрознівалася ад ўзбраення княскага рускага ратніка: шлем, кальчуга, нагруднік, наплечніках, поножи і наручах. Ды і такое рыштунак было далёка не ва ўсіх. Праваліліся ж пад лёд рыцары зусім па іншай прычыне. Меркавана Неўскі загнаў іх у тую частку возера, дзе ў сілу розных асаблівасцяў лёд быў не такі трывалы, як у іншых месцах.

Ёсць і іншыя версіі. Некаторыя факты, а менавіта тое, што запіс пра патанулі рыцарах фігуруе толькі ў летапісах пачынаючы з XIV стагоддзя, а ў тых, што былі складзеныя па гарачых слядах аб гэтым няма ні слова, і тое, што на дне возера да гэтага часу не знойдзена ніякіх слядоў рыцараў Лівонскага ордэна, дазваляюць выказаць здагадку, што гэта толькі прыгожая легенда, якая не мае нічога агульнага з рэальнасцю.

Як бы там ні было, Лядовае пабоішча скончылася поўным разгромам ордэна. Выратаваліся толькі тыя, хто замыкалі строй, гэта значыць сам магістр і некаторыя яго набліжаныя. Пасля быў заключаны мір на вельмі выгадных для Русі умовах. Захопнікі адмаўляліся ад усіх прэтэнзій на заваяваныя гарады і спынялі ваенныя дзеянні. Межы, устаноўленыя ў тыя часы, былі актуальныя яшчэ некалькі стагоддзяў.

Такім чынам, відаць, што Лядовае пабоішча 1242 году даказала перавагу рускіх войскаў, а таксама рускай тэхнікі бою, тактыкі і стратэгіі над еўрапейскімі.

Similar articles

 

 

 

 

Trending Now

 

 

 

 

Newest

Copyright © 2018 be.delachieve.com. Theme powered by WordPress.