Мастацтва і забавыЛітаратура

"Хатынская аповесць": кароткі змест. Аповесць Алеся Адамовіча пра барацьбе беларускіх партызан

Кніга Алеся Адамовіча «Хатынская аповесць» была створана ў 1973 годзе. Яна атрымала шырокую вядомасць не толькі ў СССР, але і ў Еўропе. Такія аповесці пра вайну ніколі не дадуць заснуць памяці сучаснікаў. Гэты твор было створана на аснове дакументальных гісторый і апавяданняў відавочцаў. Нябачаныя зверствы фашыстаў, калі тысячы вёсак былі спалены разам з жыхарамі, усё гэта падрабязна апісаў Адамовіч. «Хатынская аповесць» распавядае пра гераізм савецкага народа ў барацьбе з нямецкімі захопнікамі і здраднікамі Радзімы на тэрыторыі Беларусі. Па гэтай кнізе быў зняты мастацкі фільм «Ідзі і глядзі».

«Хатынская аповесць». Кароткі змест

Ідзе Вялікая Айчынная вайна. Фашысты ваююць з асаблівай жорсткасцю. Не спыняюцца жорсткія баі. У лясах хаваюцца партызаны, якія дапамагаюць рэгулярным войскам.

Гісторыя пачынаецца з таго, як пажылы чалавек, аслеплы ад раненняў, былы беларускі партызан, а цяпер ужо выкладчык універсітэта, Флёр Пятровіч разам са сваёй жонкай Глаша, сынам Сярожам і аднапалчанамі едзе на адкрыццё помніка загінуўшым партызанам. Па дарозе ён успамінае падзеі, якія адбываліся 30 гадоў таму назад. Сярод іх едзе і іх камандзір Косач ...

флёра

«Хатынская аповесць» распавядае пра тое, як галоўны герой, сямнаццацігадовы хлопец Флёр, жыў са сваёй маці і двума сёстрамі-блізняткамі ў адной з вёсак. Бацька яго трапіў у палон яшчэ ў фінскім, ды так і знік бясследна. Юнак ужо даўно хацеў стаць партызанам і жадаў патрапіць менавіта да камандзіра Касачоў, бо быў шмат чуў, што ў яго ў атрадзе складаліся адны кадравікі, узброеныя як дэсантнікі, і якія ўмеюць бясстрашна ваяваць. Флёра хутка здабыў сабе зброю, прычым выкапаў ён яго з Федзькам з салдацкай магілы. Тады шмат было такіх пахаванняў у лясах Палесся, бо з самага 41-га года там пастаянна адбываліся баі.

Федзька таксама прасіўся на фронт, але бацька яго не пускаў. А Флёр пачаў з мамы. Ён прыйшоў дадому і прызнаўся, што сыходзіць у партызаны. Сямігадовыя сястрычкі з цікаўнасцю разглядалі брата і чакалі рэакцыі мамы, якая была вельмі строгай і магла нават рамянём адыходзіць. Аднак у гэты момант слёзы выступілі ў яе на вачах. Неўзабаве яны развіталіся.

партызаны

У партызанах Флёр адразу пачаў пазнаваць сур'ёзную вайсковую дысцыпліну, але і без салдацкіх баек і жартаў не абыходзілася. На патэфоне ў атрадзе пастаянна гуляла толькі адна песня «Кінь злавацца, Маша», і калі было ўсё добра, і калі прывозілі забітых і параненых, і калі партызаны прыходзілі мокрыя і выматаныя.

Свайго камандзіра Касачоў партызаны паважалі, калі не сказаць, пабойваліся. Ён быў замкнёны, жорсткі і нешматслоўны, але вельмі смелы і рашучы чалавек. Менавіта дзякуючы яму ў атрадзе была такая строгая дысцыпліна. Трусы з поля бою не беглі, таму што ведалі, што Косач будзе вырашаць іх лёс. І нельга было сказаць, добры ён быў ці дрэнны, але ў яго былі свае рахункі з вайной, і ён умеў камандаваць.

Касачоў звязвалі адносіны з маладой партызанкай Глаша. Яна калісьці жыла з мамай, а бацька яе жыў дзе-то з другога сям'ёй на Урале і адтуль слаў ёй аліменты. Летам 43-га, калі немцы сталі бамбіць вёскі, Глаша з дазволу маці пайшла ў партызаны. Дзяўчына літаральна ўпрасіла Касачоў ўзяць яе ў атрад. Гэтага замкнёнага чалавека яна адразу пакахала, як ёй тады здавалася. Але на самой справе яна не ведала, як ён да яе ставіцца і што думае пра іх адносінах.

Атрад не стаяў на месцы, пасля перыядычных «блакад» прыходзілася ўвесь час мяняць дыслакацыю. Немцы звярэлі і літаральна ішлі па пятах.

Глаша

«Хатынская аповесць» і далей працягвае свой сюжэт. Флёра заўсёды ўважліва сачыў за Касачоў, бо той быў для яго вялікім аўтарытэтам, а Глаша была побач з камандзірам і таму таксама часта трапляла ў поле зроку флёра.

Аднойчы Флёр пайшоў шукаць у ляшчына свайго каня Герынга і зайшоў даволі глыбока ў лясны гушчар, як раптам пачуў чыйсьці плач і ўбачыў Глашу, якая раптам прызналася, што цяжарная. Флёра стаў яе супакойваць, яны нават павесялелі ў сваіх размовах. Потым яны вярнуліся назад у атрад. А на наступны дзень было наступ. Флёр параніла і кантузіла, яму давялося доўга лячыцца, ён практычна аглух.

Неяк аднойчы ён заснуў каля дуба. Адкрыўшы свае вочы, ён убачыў, што Глаша разглядае яго твар. Па яе вачах ён зразумеў, што, хутчэй за ўсё, яны з Касачоў ўжо рассталіся. Але раптам пачуліся аўтаматныя чэргі і выбухі мін. Яны сталі ўцякаць, куды вочы глядзяць, і праз некаторы час зразумелі, што да атрада ім ужо не прабіцца, бо ён знаходзіцца ў «блакадзе». Цяпер ім трэба было ратавацца самім. Шмат і доўга ім давялося паблукаўшы і пабегаць ад немцаў.

белыя Пескі

Потым Флёр вырашыў ісці да сваіх у вёску, хоць здагадваўся, што там ужо таксама немцы, але, магчыма, жыхары выратаваліся на «выспах» балот, як гэта было ў 41-ым і 42-ім гадах. Праз некаторы час яны натыкнуліся на якія ўцяклі з вёскі перапалоханых да смерці людзей. Бамбёжка раздавалася паўсюль, нямецкія самалёты апантана бамбілі ўсё жывое на зямлі. Флёра і Глаша адправіліся далей і ледзь было не патрапілі ў засаду, але паспелі выратавацца. І нарэшце-то прыйшлі ў роднае сяло Флёр Белыя Пескі, але ад вёскі практычна нічога не засталося, толькі выпаленая зямля і абгарэлыя печы як помнікі.

Праз некаторы час яны сустрэлі незнаёмца, які правёў іх па балотах да выспы. Там яны ўбачылі жанчын, дзяцей і яшчэ некалькіх партызан. Не знойдучы сярод іх сваіх родных, Флёр застагнаў як звер. Крыху пазней ён даведаўся, што ўсіх жыхароў яго вёскі жыўцом спалілі ў хляве. Ад гэтага моцнага стрэсу ён доўга не мог акрыяць.

У хуткім часе ён зноў пачаў чуць. Ён і яшчэ трое партызан адпраўляюцца па харчы, каб зрабіць хоць якія-небудзь запасы ежы, бо акрамя бульбы і заячага шчаўя больш нічога ў людзей не было.

Глаша стаіць са Сцёпкам-штукар, «камендант», ленінградзец, пакідае яе прыглядаць за параненымі. Жанчыны благалі: «Хоць ня пакіньце нас, родненькія, тут жа і вашы параненыя!». «Мы ж не аліментшчыкі!», - запратэставаў і аджартаваўся беларускі партызан Рубеж.

засада

Яны сталі падбірацца да самога нямецкаму логава для таго, каб захапіць хоць які-небудзь абоз з правізіяй. У паветры адчувалася нешта грознае і непапраўнае. Партызаны Скараход і «ленінградзец» неўзабаве трапілі ў палон. Засталіся Флёр і Рубеж, якія ні на імгненне не забывалі, што на «востраве» іх чакаюць. Нагледзеўшы адну, быццам бы спакойную вёсачку, яны шмыганулі туды. І ім неверагодным чынам атрымалася вывесці адтуль карову. І цяпер яны спяшаліся на «востраў». Але праз некаторы час нямецкія шалёныя кулі забілі спачатку партызана Рубяжа, а потым і іх карову.

Флёр зноў прыйшлося ісці ў вёску. Але, не паспеўшы вызваліцца, ён зноў нарываецца на немцаў, якія ішлі ланцугом па полі і набліжаліся да вёскі. Бачачы іх, ўрассыпную уцякалі людзі, хто куды. Тое, што бачыў Флёр потым, проста немагчыма апісаць словамі. Яго, як і многіх вясковых жыхароў, спачатку паланілі, потым завастрылі ў свіран і сталі падпальваць спачатку яго саламяную страху, а потым і ўсё астатняе, каб смерць людская была пакутлівай і павольнай. Людзі ад страху і болю лямантавалі нечалавечым голасам. Некаторыя выбягалі з свірана, але тут жа іх наганяла куля. Іншыя спрабавалі выкінуць у маленькiя акенцы сваіх дзетак, але тыя падалі на падпаленую салому. Трэція спрабавалі вылезці праз іншыя праходы.

вызваленне

Так і Флёр сам не зразумеў, як апынуўся на волі, яго схапілі немцы і адкінулі ад свірна, пакінуўшы ў жывых, як і яшчэ некалькі чалавек. Немцы прымусілі іх за калонай пяхоты гнаць кароў. Флёра ж не пакідаў надзеі на помсту, ён як бы прадчуваў, што вось-вось з'явяцца нашы. І яны з'явіліся і адпомсцілі гэтым бяздушным стварэнням.

Калі Флёр ўбачыў Касачоў, сідзячага на кані, з атрадам «сваіх», ён ледзь дарунак прамовы не страціў. Потым ён расказаў камандзіру, што трэба выратаваць Глашу, усіх пакінутых параненых і жыхароў на «востраве». Але гэтаму не наканавана было здарыцца. Немцы дабраліся да «выспы» раней, і кожнаму там быў наканаваны свая страшная мука, адным - пакутлівая смерць, іншым - канцлагер, а трэцім - катаржныя работы ў Нямеччыне.

пасля вайны

У 1946 годзе, якая прайшла Азарыцкіх канцлагер Беларусі і перахварэўшая тыфам, вярнулася з Германіі Глаша, якая рашыла адшукаць Касачоў, які працаваў у райвыканкаме, у тым жа раёне, дзе і партызаніў. Яна так марыла аб сустрэчы, але чаканні яе не апраўдаліся. Бо тады на паляне яна і любоў сваю, і дзіцятка проста нафантазіравала, ды так і пакутавала ад сваёй надуманай любові. І праз некаторы час проста збегла ад яго.

«Хатынская аповесць» далей распавядае, што пасля вайны паўкраіны было спустошанае, спалена і забіта, у дадатак пачалася засуха. Ад вёсак засталіся толькі клёны ды бярозы, месцамі зямлянка і зэдалькі каля здзірванелых пажарышчаў.

Зайшла яна ў хату да Касачоў, дзе былі выламаныя і вокны і дзверы, ды так і не змагла прывыкнуць да такога. Ёй здавалася, што ў гады вайны яшчэ можна было гэта неяк зведаць, але тут Глаша стала не па сабе, і яна проста збегла. Яна зразумела, што заспакойліва на яе дзейнічалі ўспаміны пра Флёр і пра лясной паляне, дзе яны балбаталі. Яна была ўпэўненая, што Флёр памёр у шпіталі, і таму не стала яго шукаць.

А ў 1953 годзе яна паехала паступаць у інстытут на завочнае аддзяленне, і раптам у калідоры сустрэла Флёр, да таго часу ён ужо быў маладым выкладчыкам. І іх радасці не было мяжы. Глаша ўскрыкнула і кінулася яму на шыю. А потым яна распавяла яму ўсё, што здарылася з імі тады на «востраве», і якія гэта былі нечалавечыя выпрабаванні.

Адамовіч «Хатынская аповесць». аналіз

Сапраўды вялікі твор напісаў Алесь Адамовіч. «Хатынская аповесць» і цяпер здольная абудзіць ўсё чалавецтва ўспомніць пра фашызм.

Калі ў Нюрнбергскім судзе журналістам, суддзям, публіцы і салдатам аховы паказалі дакументальныя здымкі зверстваў нацыстаў у Еўропе і па ўсім Савецкім Саюзе, паказалі Асвенцым і Хатыні, пасля прагляду ў зале ўключылася святло, і людзі, павярнуўшыся да падсудных карнікам, цэлых 15 хвілін моўчкі проста глядзелі на іх з дзікім выразам жаху.

Аповесці пра вайну прымушаюць нас яшчэ раз зірнуць у вочы фашызму.

Similar articles

 

 

 

 

Trending Now

 

 

 

 

Newest

Copyright © 2018 be.delachieve.com. Theme powered by WordPress.