Навіны і грамадстваФіласофія

Сутнасць і структура светапогляду

Тэрмін «светапогляд» з'явіўся і ўвайшоў у навуковы абарот у канцы 18 стагоддзя ў сувязі з навуковым творчасцю прадстаўнікоў нямецкай класічнай філасофіі. Але гэта зусім не значыць, што менавіта тады склаліся ўсе канцэптуальныя палажэнні дадзенага феномену. Перш за ўсё, варта сказаць пра тое, што многія прадстаўлення, без якіх сёння нельга ўявіць ні адно светапогляд (не важна, аб якім тыпе мы вядзем гаворку, аб масавым або індывідуальным), прыйшлі ў светапоглядны кангламерат з зусім іншых формаў грамадскай свядомасці. Больш за тое, само светапогляд выяўлялася пераважна праз змест такіх духоўных з'яў, як філасофія, міфалогія, метафізіка, рэлігія.

Светапогляд, яго сутнасць і структура, як правіла, выяўлялася праз тыя ўяўленні індывідаў, якія яны фармулявалі ў працэсе абагульнення тых ведаў, якія набываліся ў выніку грамадскай практыкі. У выніку такіх абагульненняў сфармавалася разуменне светапогляду, як спецыфічнай формы свядомасці індывіда, у якой паказваюцца яго погляды на навакольнае рэчаіснасць і сваё месца ў гэтай рэчаіснасці.

У шматлікіх крыніцах можна знайсці самыя розныя вызначэння светапогляду, аднак пры ўсёй іх несхожесть, можна сцвярджаць, што ўсе яны практычна аднолькава трактуюць структуру светапогляду як шматскладовага з'явы.

Структура светапогляду ў філасофіі ўключае ў сябе такія важнейшыя кампаненты, як веды, ўстаноўкі, перакананні і ідэалы, з дапамогай якіх чалавек выказвае сваё стаўленне да навакольнага рэальнасці і фармуе ўласную пазіцыю ў гэтым свеце.

Структура светапогляду ў якасці сваіх найважнейшых элементаў, уключае:

  • сістэму інфармацыі і ведаў;
  • погляды, адносіны і крытэрыі ацэнкі навакольнага свету;
  • ўстаноўкі і перакананні, якія прадвызначаюць паводніцкія матывы чалавека;
  • ідэалы чалавека - вобразы, якія прадвызначаюць развіццё чалавека і яго рух, як актыўнага, пераўтваральнага свет, суб'екта.

Але на гэтым структура светапогляду не вычэрпваецца, так як усе пералічаныя вышэй элементы можна класіфікаваць на аб'ектыўныя (да іх варта аднесці веды) і суб'ектыўныя (гэта ў асноўным погляды, перакананні і ідэалы).

Усе кампаненты светапогляднай мадэлі маюць цалкам пэўнае функцыянальнае прызначэнне.

Веды, якія ўяўляюць сабой пэўным чынам перапрацаваную сістэму навуковай інфармацыі, дапамагаю чалавеку асэнсоўваць навакольны яго свет і падзеі, якія адбываюцца ў ім з'явы. У рамках гэтага кампанента могуць назірацца і цалкам пэўныя неадпаведнасці, якія носяць аб'ектыўны і досыць вытлумачальны характар. Напрыклад, людзі могуць мець прыкладна параўнальныя інтэлектуальныя патэнцыялы, але пры гэтым цалкам адрознівацца сваімі светапогляду.

Структура светапогляду, у склад якога ўваходзяць погляды людзей, прадугледжвае іх разгляд як меркаваньні, якія, у адрозненне ад ведаў, выказваюць суб'ектыўны выснову індывіда пра рэальнасць. Да прыкладу, прадстаўнікі навуковага і рэлігійнага светапоглядаў цалкам па-рознаму разглядаюць пытанне паходжання чалавека.

Веды, як і погляды, не заўсёды выступаюць у якасці матывуецца паводзіны фактару. Больш важным, з пункту гледжання гэтага пытання, з'яўляюцца перакананні. Фармуючы на аснове якой-небудзь ідэі, перакананні адлюстроўваюць сінтэз аб'ектыўных ведаў і памкненняў, які замацоўвае сацыяльныя пазіцыі чалавека ў грамадстве і яго дзейнасці.

Структура светапогляду ў якасці свайго арганічнага элемента прадугледжвае прысутнасць ідэалаў. У самым найпростым разуменні, ідэал - гэта вобраз, у якім адлюстравана апярэджвае, здзейсненае, то, да чаго ў чалавека сфарміравана ўстойлівае імкненне і высокае (з пункту гледжання крытэрыяў) стаўленне. Як правіла, у іх ўвасабляюцца найлепшыя ўзоры чалавечага мыслення і паводзін.

Такім чынам, светапогляд - гэта сістэмнае адзінства ўтвараюць яго кампанентаў. Суадносін паміж гэтымі кампанентамі з цягам часу могуць змяняцца і тады хто-то адзін з іх можа стаць дамінуючым не толькі на ўзроўні індывідуальнай свядомасці, але грамадскага.

Similar articles

 

 

 

 

Trending Now

 

 

 

 

Newest

Copyright © 2018 be.delachieve.com. Theme powered by WordPress.