АдукацыяГісторыя

Цывілізацыйны падыход

Цывілізацыйны падыход да вывучэння гісторыі - гэта адзін з метадаў, да якога звяртаюцца навуковыя розумы, каб праясніць важныя пытанні ходу падзей у гістарычным працэсе розных эпох. Вялікі ўплыў на гэты метад аказалі працы такіх гісторыкаў, як А. Тойнбі, К. Ясперс, Н.Я. Данілеўскі і многіх іншых.

Вывучэнне ходу гістарычных падзей сусветнага маштабу дае магчымасць прасачыць і зразумець, наколькі шматстайны гэты працэс, і як шмат варыянтаў фарміравання грамадства, адрозныя не толькі добрымі якасцямі, але і недахопамі.

Цывілізацыйны падыход існуе разам з фармацыйны, галоўнае адрозненне якога заключаецца ў тым, што аснову яго вывучэння складаюць сацыяльна-эканамічныя адносіны, незалежныя ад волі чалавека. Яны існуюць у сілу аб'ектыўных абставінаў. Цывілізацыйны ж у раздзел усіх працэсаў, якія адбываюцца ставіць чалавека, прымаючы пад увагу яго нормы паводзін, эстэтычныя і этычныя погляды.

Паняцце «цывілізацыя» з'яўляецца яшчэ ў антычныя часы, але ў XVIII стагоддзі яно грунтоўна стала часткай гістарычнай лексікі. Менавіта з гэтага часу яго актыўна пачынаюць выкарыстоўваць прадстаўнікі навукі. Акрамя таго, для гэтага перыяду характэрна і з'яўленне розных тэорый цывілізацый. Хочацца адзначыць, што паняцце «цывілізацыя» яшчэ ў старажытныя часы супрацьпастаўляць адзін лацінскаму паняццю, які азначае «дзікунства». Ужо ў тыя далёкія часы людзі бачылі адрозненне паміж варварскім і цывілізаваным грамадствам і жыццём у цэлым.

Вяртаючыся да тэорыям, двума асноўнымі з'яўляюцца стадиальная і лакальная. У адпаведнасці з першай, цывілізацыя ўяўляе сабой працэс развіцця па пэўных стадыях. Пачатковым яе гэтым можна лічыць момант распаду першабытнага грамадства, у выніку якога чалавецтва перайшло ў стадыю цывілізаванага свету. Такія цывілізацыі можна аднесці да першасных, так як у іх не было магчымасці выкарыстоўваць цывілізацыйныя традыцыі, якія склаліся ў больш позні час. Яны стваралі іх самастойна, даючы плады наступным установам. Лакальна-цывілізацыйны падыход вывучае гістарычныя аспекты ўзнікнення супольнасці на пэўнай тэрыторыі, для якой характэрныя ўласныя сацыяльна-эканамічныя, культурныя, палітычныя асаблівасці. Цывілізацыі лакальнага характару могуць існаваць як у рамках пэўнага дзяржавы, так і пры аб'яднанні некалькіх дзяржаў.

Цывілізацыя лакальнага выгляду - гэта сістэма, якая складаецца з розных узаемазвязаных кампанентаў: палітычны лад, эканамічная сітуацыя, геаграфічнае становішча, рэлігія і многія іншыя. Усе гэтыя складнікі як нельга лепш адлюстроўваюць унікальнасць пэўнай цывілізацыі.

Цывілізацыйны падыход, гэтак жа, як і стадиальный, дапамагае пад розным вуглом зірнуць на гістарычны ход падзей. Для стадиального падыходу характэрна разгляд развіцця чалавецтва ў адпаведнасці з адзінымі і агульнымі законамі. Тэорыя лакальных цывілізацыі грунтуецца на індывідуальнасці і разнастайнасці гістарычных працэсаў. Таму вельмі складана сказаць, які тэорыя лепш ці горш. Яны абедзве маюць права на існаванне, бо з'яўляюцца дадаткам адно для аднаго, валодаючы сваімі перавагамі. Дзеячы гістарычных навук неаднаразова рабілі спробы аб'яднання абодвух метадаў вывучэння, але да гэтага часу гэтага не адбылося, і не была выпрацавана агульная сістэма, якая аб'яднала б абедзве тэорыі.

Падводзячы вынік, варта адзначыць, што цывілізацыйны падыход дапамагае зразумець асноўныя заканамернасці і напрамкі фарміравання і станаўлення сусветнай цывілізацыі, своеасаблівасць асобных цывілізацый, а таксама дае магчымасць супастаўляць працэсы развіцця розных цывілізацый.

Similar articles

 

 

 

 

Trending Now

 

 

 

 

Newest

Copyright © 2018 be.delachieve.com. Theme powered by WordPress.